Mannina Madike

ಮಣ್ಣಿನ ಮಡಿಕೆಗೆ ಮಾರುಹೋದ ಜನತೆ

ಪ್ರಕೃತಿಯನ್ನು ಧಿಕ್ಕರಿಸಿ ನಡೆದ ಮನುಷ್ಯ ಇದೀಗ ಆರೋಗ್ಯದ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಮರಳಿ ಮಣ್ಣಿನೆಡೆಗೆ ಹೊರಳುತ್ತಿದ್ದಾನೆ. ಇದೇ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಟ್ರೆಂಡ್ ಹೆಸರಲ್ಲಿ ಅಡುಗೆ ಮನೆಯಿಂದ ಹೊರ ಹಾಕಿದ್ದ ಮಣ್ಣಿನ ಪಾತ್ರೆಗಳನ್ನು ಮರಳಿ ಮನೆಗೆ ತಂದಿದ್ದಾನೆ. ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಅಡುಗೆ ಮನೆಯ ಪಾರುಪತ್ಯ ವಹಿಸಿದ್ದ ಮಣ್ಣಿನ ಮಡಿಕೆ-ಕುಡಿಕೆಗಳು ಇಂದು ಅಡುಗೆ ಮನೆಯ ಗಡಿ ದಾಟಿವೆ. ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ ತಾಲೂಕಿನ ಉಜಿರೆ ಗ್ರಾಮದ ಹಳೆಪೇಟೆಯಲ್ಲಿರುವ ಮನೆಗಳ ಆವರಣ ಹೊಕ್ಕರೆ ಮಡಿಕೆಗಳ ರೂಪಾಂತರಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿ ಸಿಗುತ್ತವೆ.

ಹಳೆಪೇಟೆಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೪೦ ರಷ್ಟು ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಕುಂಬಾರಿಕೆ ಇಂದಿಗೂ ಜೀವಂತ. ಕುಟುಂಬದಿಂದ ಬಳುವಳಿಯಾಗಿ ಬಂದ ಈ ಕಸುಬನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಹಳೆಪೇಟೆಯ ಕುಂಬಾರರು. ಇಂದಿನ ಸ್ಟೀಲ್, ಫೈಬರ್, ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಜಮಾನದಲ್ಲಿ ಮಣ್ಣಿನ ಕುಡಿಕೆಗಳನ್ನು ಯಾರು ಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ? ಅನ್ನುವ ಭಾವ ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿದ್ದರೆ ಅದನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ ಅನ್ನುತ್ತಾರೆ ಇಲ್ಲಿನ ಕುಂಬಾರರು.

ಮಡಿಕೆಗೆ ಆಧುನಿಕ ಟಚ್:

ಮಡಿಕೆಗಳು ಆಧುನಿಕ ಮನೋಭಾವಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಮಾಡರ್ನ್ ಲುಕ್ ಹೊತ್ತುಕೊಂಡು ಹೆಂಗಳೆಯರ ಮನ ಸೆಳೆಯುತ್ತಿವೆ. ಹೂಜಿ, ಹೂದಾನಿ, ದೀಪ, ಹೂಕುಂಡ, ಧೂಪದ ಭರಣಿ ಹೀಗೆ ಹತ್ತು-ಹಲವು ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಗೆ ಲಭ್ಯವಿವೆ. ಈ ಮಣ್ಣಿನ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳನ್ನು ಸಂಭಾಳಿಸುವುದು ಕೊಂಚ ಕಷ್ಟ ಅನ್ನುವುದು ಬಿಟ್ಟರೆ, ಆರೋಗ್ಯದ ವಿಷಯದಲ್ಲೂ ಪ್ಲಸ್ ಎನಿಸಿರುವ ಮಡಿಕೆ-ಕುಡಿಕೆಗಳು ಹೆಂಗಳೆಯರ ಮನಗೆದ್ದಿವೆ.

ಬೇಡಿಕೆ ಇದ್ದರೂ, ಪೂರೈಕೆ ಕಷ್ಟ:

ಬೇಡಿಕೆ ಇದ್ದರೂ, ಲಾಭದಾಯಕವಾಗಿದ್ದರೂ ಈ ಉದ್ಯಮ ನಿರ್ವಹಿಸುವುದು ಕಷ್ಟ ಅನ್ನುತ್ತಾರೆ ಗಣೇಶ್. ಹಳೆಪೇಟೆಯ ಹಲವು ಕುಂಬಾರರಂತೆ ಇವರ ಜೀವನ ಸಾಗುತ್ತಿರುವುದೂ ಇದೇ ವೃತ್ತಿಯಿಂದ ಗಣೇಶ್ ಹೇಳುವಂತೆ ತಯಾರಿಕೆಯ ಹಿಂದಿರುವ ಶ್ರಮವನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿದರೆ ಕುಂಬಾರಿಕೆ ಕೊಂಚ ಕಷ್ಟದ ವೃತ್ತಿಯೇ ಸರಿ.

ಮಡಿಕೆ ತಯಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಬಳಕೆಯಾಗುವುದು ಆವೆಮಣ್ಣು. ಆದರೆ ಎಲ್ಲೆಡೆಯೂ ಇದು ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲದೇ ಇರುವುದರಿಂದ ದೂರದೂರುಗಳಿಂದ ಬರುವ ಒಂದು ಲೋಡ್ ಮಣ್ಣಿಗೆ ೩೦ ರಿಂದ ೩೫ ಸಾವಿರ ರೂ ತೆರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದ ಸುಮಾರು ೨,೫೦೦ರಷ್ಟು ಮಡಿಕೆಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಬಹುದು ಅನ್ನುತ್ತಾರೆ ಗಣೇಶ್.

ತಯಾರಿಗೆ ಬೇಕು ಅಧಿಕ ಪರಿಶ್ರಮ:

ಮಡಿಕೆ ತಯಾರಿಯ ಹಿಂದಿರುವ ಶ್ರಮವನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿಯೇ ’ಕುಂಬಾರನಿಗೆ ವರುಷ, ದೊಣ್ಣೆಗೆ ನಿಮಿಷ’ ಎಂಬ ಗಾದೆ ಮಾತು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿರಬೇಕು. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಅಷ್ಟು ಸಂಕೀರ್ಣ. ತಯಾರಿಯ ಪ್ರಥಮ ಹಂತವಾಗಿ ಮೊದಲು ಆವೆಮಣ್ಣನ್ನು ಪುಡಿಮಾಡಿ ಸುಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಂತರ ನೀರುಹಾಕಿ ಕಾಲಿನಿಂದ ತುಳಿದು ಹದಮಾಡಿ ಎರಡು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಹದಬರಲು (ಹುಳಿ ಬರಲು) ಬಿಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಂತರ ಬೇಕಾದಷ್ಟು ಮಣ್ಣನ್ನು ಚಕ್ರದ ಮೇಲಿರಿಸಿ ವಿವಿಧ ಆಕಾರ, ಗಾತ್ರದ ಮಡಿಕೆ-ಕುಡಿಕೆಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ ಸಿದ್ಧವಾದ ಮಡಿಕೆಯನ್ನು ಒಲೆಯಲ್ಲಿ ಬೇಯಿಸಿ, ಗಟ್ಟಿಮಾಡಿ ಒಣಗಿಸಿ, ಮಾಲೀಷ್ ಮಾಡಿದರೆ ಮಣ್ಣಿನ ಮಡಿಕೆ ರೆಡಿ.

ವೃತ್ತಿಯಾಗಿ ಕುಂಬಾರಿಕೆ:

ಅವಿಭಜಿತ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಹಾಗೂ ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹಲವೆಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಇಂದಿಗೂ ಕುಂಬಾರಿಕೆ ವೃತ್ತಿಯಾಗಿ ಮುಂದುವರೆದಿದೆ. ಕುಟುಂಬದಿಂದ ಬಳುವಳಿಯಾಗಿ ಬಂದ ವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಕಲಾತ್ಮಕ ಸೃಷ್ಟಿಯಾಗಿಯೂ ಕುಂಬಾರಿಕೆ ಆಕರ್ಷಣೆ ಪಡೆದಿದೆ. ಹಿಂದೆಲ್ಲಾ ಮಡಿಕೆ ತಯಾರಿ ನಂತರ ಅವುಗಳನ್ನು ಹೊತ್ತು ಊರೂರು ಸುತ್ತಿ ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾಡುವ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯಿತ್ತು, ಸಿದ್ಧ ಉತ್ಪನ್ನದ ಮಾರಾಟಕ್ಕೆ ಸೂಕ್ತ ವೇದಿಕೆ ಇಲ್ಲದೇ ಇರುವುದು ಈ ಉದ್ಯಮದಿಂದ ಯುವಕರು ವಿಮುಖರಾಗುತ್ತಿರುವುದಕ್ಕೆ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣವಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಇಂದು ತಾಪಮಾನ ಏರಿದಂತೆಲ್ಲಾ ಆರೋಗ್ಯದ ದೃಷ್ಠಿಕೋನದಿಂದ ಹೆಚ್ಚಿನವರು ಮಡಿಕೆಯ ಮೊರೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಮಡಿಕೆ ತಯಾರಕರಿಗೆ ಬೇಸಿಗೆ ಕಾಲ ಸುಗ್ಗಿಯೇ ಸರಿ. ಕುಂಬಾರರ ಶ್ರಮಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಸೂಕ್ತ ಬೆಲೆಗೆ ಮಡಿಕೆಗಳು ಮಾರಾಟವಾದಲ್ಲಿ ಕುಂಬಾರರ ಜೀವನ ಸುಗಮವಾಗಿ ಸಾಗುವುದರೊಂದಿಗೆ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ವೃತ್ತಿಯೊಂದನ್ನು ಜೀವಂತವಾಗಿ ಉಳಿಸಿದಂತಾಗುತ್ತದೆ.

ಬರಹ: ಶ್ರುತಿ ಜೈನ್ ರೆಂಜಾಳ

ಚಿತ್ರ: ಕೃಷ್ಣಪ್ರಶಾಂತ್ ವಿ. ಗೇರುಕಟ್ಟೆ